Cmentarz w Dłutowie - historia

Cmentarz rzymsko-katolicki w Dłutowie – historia.

Parafia rzymsko-katolicka w Dłutowie powstała w 1541 r., w tym to bowiem roku powstał akt erekcyjny parafii, która wyodrębniona została z parafii w Tuszynie. Pierwotny cmentarz był cmentarzem przykościelnym, z upływem czasu w wzrostem liczby parafian brak było możliwości jego powiększenia. Powstanie cmentarzy oddalonych od kościoła na wsi i pozamiejskich w miastach miało miejsce w okresie upadku państwa polskiego, kiedy obszar kraju podzielono i włączono do trzech zaborów : rosyjskiego, pruskiego i austriackiego. Pierwsze regulacje prawne w tym zakresie wydane zostały w okresie zaborów. Zaborcy nakazywali, aby cmentarze lokalizować w oddaleniu od ludzkich siedlisk, między innymi na terenach, którym nie zagrażały powodzie, często na wzniesieniach, jak to miało miejsce w Dłutowie. W zaborze rosyjskim wprowadzono przepisy zabraniające budowy nagrobków i pomników, zezwalano jedynie na umieszczanie tablic na murze cmentarnym. Nie w każdym zaborze przestrzegano tego przepisu. Trudno określić jednoznacznie datę powstania cmentarza w Dłutowie w aktualnej lokalizacji. Można przypuszczać, że cmentarz w Dłutowie w swoich pierwotnych rozmiarach powstał pod koniec XVIII wieku. Z informacji uzyskanej od Pana Józefa Paczesia – grabarza, wynika, że podczas prac na cmentarzu odnalazł tablicę nagrobkową informującą o śmierci w 1812 r. Marysi Nędzy w wieku 12 lat.

Cmentarz aktualnie zajmuje powierzchnię 2,3 ha i był w swojej historii co najmniej dwa razy powiększany. Po raz pierwszy powiększenia cmentarza dokonano na przełomie XIX i XX wieku, kiedy administratorem parafii w Dłutowie w latach  1889 – 1911  był ksiądz proboszcz Józef Jezierski. Jego to staraniem powiększono cmentarz oraz wybudowano z kamienia parkanowe ogrodzenie. W metalowej bramie głównej cmentarza umieszczono datę wykonania prac – 1901 r. W 1992 r. dokonano kolejnego powiększenia cmentarza o obszar 0,7 ha.

Na cmentarzu spoczywają byli proboszczowie parafii w Dłutowie : ks. Stanisław Tański, ks. kanonik Andrzej Szarecki i ks. kanonik Leonard Wideński. W rodzinnym grobowcu spoczywa  ks. arcybiskup Janusz Bolonek.

Dłutowski cmentarz jest miejscem wiecznego spoczynku żołnierzy polskich poległych w walce z hitlerowskim najeźdźcą we wrześniu 1939 r. z 2PP Dywizji Piechoty Legionów, 82, 83,84 PP 30 Dywizji Piechoty, Wołyńskiej Brygady Kawalerii wchodzących w skład Armii „Łódź”.

W centralnej części cmentarza spoczywa załoga samolotu PZL ”Łoś” z 212 Eskadry Bombowej zestrzelonego w Ślądkowicach w dniu 4 września 1939 r. w czasie wykonywania lotu bojowego.

We wschodniej części cmentarza znajduje się pomnik upamiętniający mieszkańców gminy Dłutów poległych i zamordowanych przez Niemców w latach 1939 – 1945. W alei głównej cmentarza, po prawej stronie od wejścia głównego znajduje się mogiła Anieli Nawrockiej / lat 21 / zmarłej w 1921 roku uczestniczki wojny z bolszewikami w 1920 r. Na cmentarzu wśród wielu żołnierzy Polski Podziemnej spoczywa Józef Balcerzak powołany na stanowisko zastępcy Komendanta Głównego Batalionów Chłopskich. Należy również wspomnieć o mogile Hilarego Perskiego założyciela pierwszej w Dłutowie apteki oraz nauczycielach szkoły podstawowej w Dłutowie – Witoldzie Dyliku, Marii Henkel i Kazimierze Lombardowej. Na cmentarzu spoczywa Franciszek Sztark nauczyciel muzyki i założyciel orkiestry dętej w Dłutowie oraz jej kolejni dyrygenci: Stefan Krzykowski i Zdzisław Bukowiecki.

Na cmentarzu w Dłutowie znajduje się ponad 2 tysiące grobów, na których odnotowano ponad 4 tysiące nazwisk.

Krzysztof Ochnicki

Link do strony cmentarza:  

Cmentarz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i Trzech Króli w Dłutowie   https://www.ecmentarze.pl/parafia/dlutow/